Ons "nieuwe" kantoor: wij houden niet van verspilling!
Niet iedereen weet dit van mij: ik woonde en werkte een tijd in Ghana om een drinkwater zuivering te bouwen. Om veel verschillende redenen was dat een hele bijzondere tijd en dat realiseerde ik mij misschien pas echt toen ik terugkwam in Nederland. Wat hebben we hier toch veel keuzes! Al die spullen… In Ghana hadden we veel minder en toch leefden we daar goed. Terug in Nederland besloot ik dat het anders moest. Al die verspilling door elke keer weer nieuwe spullen toe te voegen, kunnen we niet veel meer hergebruiken? Spullen een tweede leven geven? Want afval scheiden is iets wat we in de bouwbranche wel doen, maar veel beter is het om afval te voorkomen. Super gaaf was het dan ook, toen Heembouw Kantoren besloot om een nieuw kantoor te realiseren, om bij het ontwerp en de bouw deze ambitie toe te passen. Dat bood kansen! We kozen ervoor het ontwerp- en bouwproces aan te vliegen vanuit de filosofie van de drie R’en: reduce, reuse, recycle. Het resultaat is fantastisch en inspireerde al meerdere opdrachtgevers het ook zo te doen.
Het gebeurt waarschijnlijk veel vaker dan u denkt, dat een kantoorruimte volledig wordt gestript en helemaal opnieuw wordt ingedeeld en ingericht, omdat er een nieuwe huurder in komt. Op zich heel begrijpelijk. Een werkplek moet de gebruikers als uitgangspunt hebben. Zoals wij hier ook schrijven: een goed gebouw is een gebouw dat de gezondheid en productiviteit van de gebruikers als uitgangspunt heeft. Dát is ook een duurzaam gebouw.
Duurzaam is het echter niet als bij dat herinrichten van kantoren ontzettend veel bruikbare materialen de prullenbak in gaan. Terwijl die elders, in een ander kantoor, een goede bestemming kunnen krijgen.
Daarom deden wij het bij het ontwerp en de bouw van ons eigen nieuwe kantoor helemaal anders. We creëerden een gebouw dat ons past als een maatpak én deden dat zónder al die verspilling.
Tekst gaat verder na de video.
Reduce, reuse & recycle
Halverwege 2018 besloten we om op een nieuwe locatie ons eigen kantoor te ontwerpen en bouwen. Dit was dé kans om het anders te doen. In dit traject waren wij opdrachtgever, architect, eindgebruiker, bouwer én gebouweigenaar. Dat maakte het mogelijk te experimenteren in het ontwerp- en bouwproces.
Vanuit de wens verspilling zoveel mogelijk te voorkomen, werd ons uitgangspunt om ons bij elke stap die we nemen af te vragen:
- Is het onderdeel écht nodig?
- Kan het onderdeel bij demontage of oogsten nogmaals in dezelfde vorm worden gebruikt?
- Kan het onderdeel op een andere manier worden hergebruikt (als nieuwe grondstof)?
Zo kwam het dat we nu minder vloeroppervlak hebben dan in ons vorige kantoor. Door tijdens het gebruik van ons oude kantoor met sensoren de bezettingsgraad te meten, wisten we dat we met 20% minder vloeroppervlakte prima uitkunnen.
Zo kwam het ook, dat we in ons nieuwe kantoor geen plafonds hebben. Waarom heb je namelijk plafonds? Om leidingwerk weg te werken en voor de akoestiek. Zichtbaar leidingwerk vinden we in dit concept mooi en voor de akoestiek pasten we akoestisch spuitwerk toe dat is gemaakt van oude kranten.
Zo kwam het, dat we wel wanden toepasten tussen de vergaderzalen, maar allemaal wanden uit een kantoor waar een nieuwe huurder in kwam en wij de wanden konden oogsten. Dat de centrale trap is gemaakt van oud hout en de mooie lampen in ons werkcafé oude straatlantaarns zijn die op de Breestraat hingen in Leiden.
Intensief project
Makkelijk was het niet. Bestaande materialen passen nooit 100%. We redeneerden nu vanuit die beschikbare materialen en maakten op basis daarvan het ontwerp. Dat is compleet de omgekeerde volgorde van hoe je het ‘normaliter’ zou doen. Maar de milieu-impact is radicaal minder, het voelt goed en het staat ook nog eens fantastisch.
Leveranciers moesten ook wennen. Ze krijgen niet bepaald elke dag de vraag of ze nog tweedehands liften hebben of mooi transparant gerecycled glas.
De grootste uitdaging bleek de toepassing van circulair beton. We hadden daar onze zinnen op gezet, want cement is de meest vervuilende stof in een gebouw en cement zit in beton. Daar 50% op besparen scheelt dus heel veel CO2-uitstoot. Ons kantoor is nu het eerste kantoor in de wereld met circulair beton in de fundering. Drie van onze opdrachtgevers volgden ons al.
Eindresultaat om trots op te zijn
Wat er nu staat is een gebouw waar we trots op zijn. Een gebouw dat we echt samen maakten, dat Heembouw ádemt, energiezuinig, circulair, duurzaam en flexibel is en barst van de verhalen door al die prachtige materialen die we hergebruikten. Het heeft energielabel A++++, comfortklasse A, we wekken onze eigen energie op, vangen water op voor met groen begroeide wanden in het magazijn en hebben de ultra-lage milieu-impact van 0,55.
360 graden video
Benieuwd naar het eindresultaat? Loop zelf digitaal via de 360 graden video door ons gebouw.
Meer weten over onze aanpak, wat we leerden van dit project en hoe we die lessen nu alweer toepassen op andere projecten? Neem contact met mij op, ik vertel je graag meer. Meer lezen kan ook. We maakten het ontwerp met behulp van de circulaire ontwerpmatrix van Heembouw Architecten. In haar blog vertelt mijn collega Vivian Wijburg hier meer over.