Natuurinclusief ontwerpen en bouwen als standaard?

Er gaat de komende jaren nog heel veel gebouwd worden in Nederland. Er zijn veel nieuwe woningen nodig, maar bijvoorbeeld ook nieuwe distributiecentra. Mensen winkelen immers steeds minder fysiek. De vraag naar logistiek slim ingerichte en praktisch gelegen gebouwen blijft daardoor groeien.

Hoofdrol voor groen

Bij Heembouw vinden we het daarbij belangrijk plekken te creëren waar mensen echt willen zijn. Inspirerende, duurzame, gezonde plekken. Vanuit die missie verdiepen we ons sinds enige tijd in natuurinclusief ontwerpen en bouwen.

Groen speelt immers een hoofdrol bij het creëren van een gezonde leefomgeving, terwijl het in Nederland steeds minder goed met de biodiversiteit. Dat is voor de natuur slecht nieuws, maar ook voor de mens. Wij zijn onderdeel van die natuur. Planten en bomen leveren zuurstof en halen CO2 en luchtvervuiling zoals fijnstof weg. Ze koelen ons af in de zomer, verbeteren de luchtvochtigheid en kunnen geluid dempen. Onderzoek wijst ook al decennia uit dat groen een heel positief effect heeft op het welbevinden van mensen.

Samenleven met de natuur

Dat het slecht gaat met de natuur gaat mij persoonlijk enorm aan het hart. Ik ben opgegroeid in een dorp, fietste door de polder naar school, viste in de lente de kikkerdril uit de slootjes en schaatste elke winter op het ijs. Mijn vader had een moestuin en was fervent vogelaar en mijn moeder groeide op in Brabant, op de boerderij van mijn opa en oma. In de natuur zijn en met de natuur samenleven, dat is mij met de paplepel ingegoten.

Ontwerpen met de natuur

Natuurinclusief ontwerpen sprak mij dan ook meteen enorm aan. Bij natuurinclusief ontwerpen houd je vanaf het begin van het ontwerpproces rekening met de bestaande biodiversiteit en is je doel de natuur te integreren in het uiteindelijk te realiseren ontwerp, waardoor het echt een plek krijgt.

Gewoon doen!

We zijn ons bij Heembouw dus gaan verdiepen in het ‘hoe’ van natuurinclusief ontwerpen en wat bleek: het beste kun je gewoon beginnen. Dat deden we en onze opdrachtgevers deden mee. In nauwe samenwerking met een ecoloog en een landschapsarchitect ontwierpen we het afgelopen jaar meerdere distributiecentra natuurinclusief. Als je mij dat een jaar geleden had gezegd, had ik dat niet geloofd. Dat we dit in zo’n korte tijd realiseerden! Wij weten nu: dit is zo logisch en bovendien, een enorme win-win.

Plekken waar ook dieren willen zijn

Door de samenwerking met ecologen en landschapsarchitecten wordt de blik op het ontwerp verruimd. We maken vaak bijvoorbeeld veel te strakke, afgemeten gebouwen waar geen kier of gat of naad in zit. Natuurinclusief ontwerpen dwingt om anders na te denken over het gebruik van materialen.

Bijvoorbeeld: beton bij het maken van een betonplint zo gieten dat er gaten ontstaan, waarmee je plekken maakt waar beesten zich kunnen nestelen. Of een gevel zo opbouwen dat er nestkastjes ontstaan. De ecoloog kan aan het begin van een ontwerpproces in kaart brengen welke insecten, vogels en andere dieren op die plek leven en denkt mee over hoe voor die dieren een aantrekkelijke plek kan worden gecreëerd.

"Natuurinclusief ontwerpen dwingt om anders na te denken over het gebruik van materialen"

Ingrepen hoeven niet ingewikkeld te zijn

Daarbij gaat het dan over het gebouw zelf, maar natuurlijk ook over de ruimte rondom het gebouw. Ingrepen om die omgeving natuurinclusief te maken hoeven zeker niet ingewikkeld te zijn. Rondom het gebouw een voor die plek geschikt bloemenmengsel zaaien kan ook al heel veel doen voor insecten en vogels. Of gras inzaaien dat je maar één keer per jaar maait. Of kiezen voor open bestrating. Of bodembedekkers planten waardoor de bodem vochtig blijft. En dat kost nauwelijks iets!

Net zoals het niets extra’s kost om te kiezen voor een andere kleur verlichting in de buitenruimte. Amberkleurig licht is veel rustiger voor dieren (en mensen!). Verlichting zo laag mogelijk plaatsen en het niet in staal uitvoeren, maar in houten armaturen vanuit de grond ook. We pasten dit allemaal al toe op projecten. We voerden looppaden uit met waterdoorlatend gravel-achtig materiaal, plantten voor die omgeving geschikte bomen en heggen en lieten vijvers aanleggen. Water doet immers leven.

Dit is zo logisch om te doen

Gaaf vind ik het, wat dit allemaal losmaakt binnen onze organisatie en bij opdrachtgevers. ‘Er staan bomen op die locatie, die kunnen niet zomaar gekapt worden’, zeggen mijn collega’s nu. ‘Laten we vooraf een vogeltelling doen, als nulmeting, en dan over 5 jaar weer tellen en kijken welke verbetering er is.’

Inmiddels kunnen we natuurinclusief ontwerpen eigenlijk niet, níet meer doen. Het is zo logisch om het wel te doen. Leveranciers komen met mooie ideeën, opdrachtgevers nemen we in ons enthousiasme en onze overtuiging mee (als ze niet al bij ons komen omdát we dit doen). We hebben een streepje voor bij gemeenten, vinden nieuwe samenwerkingen, doen nieuwe inzichten op, krijgen nieuwe energie en vooral: realiseren ons elke dag hoe logisch het eigenlijk is.

Hoe denk jij hierover?

Zo logisch zelfs, dat we vinden dat het de standaard zou moeten zijn. Wat vind jij? Is dit hoe het altijd zou moeten zijn? Onze leefomgeving en gebouwen waardevoller maken en tegelijkertijd de natuur ondersteunen? Ik hoor graag hoe jij hierover denkt!

Meer over natuurinclusief ontwerpen en bouwen

“We zijn ons bewust van de impact van ons handelen op de planeet, én zijn oprecht gedreven het beter te doen.” Onze duurzaamheidsvisie is ons kompas. Als ontwerpende bouwer zijn we van ontwikkeling en ontwerp tot en met realisatie en onderhoud betrokken; in elke fase zijn er mogelijkheden om de milieu impact te verlagen. Benieuwd hoe? Gedurende deze week van de circulaire economie delen we met een dagelijks blog onze voorbeelden uit de praktijk, ter lering en inspiratie. Dit is de tweede uit een serie van vijf. Zie ook: