Duurzaam en toekomstbestendig bouwen ondanks netcongestie
Energiezekerheid is voor ondernemend Nederland een voorwaarde voor groei én verduurzaming. Je zou denken dat dat wel goed zit als je kijkt naar de grote dakoppervlakken van bedrijfspanden: perfect geschikt voor zonne-energie. Toch is de realiteit weerbarstig.
De vraag naar elektriciteit groeit, en het stroomnet kan deze toename vaak niet aan. Dat heet netcongestie. Maar wat als we deze netcongestie niet alleen als probleem zien, maar ook als kans om bedrijventerreinen slimmer, duurzamer én toekomstbestendiger te maken? Juist als parkmanager of ondernemer kun je daarin het verschil maken. Door anders te kijken, samen te werken en de kansen te pakken die deze transitie met zich meebrengt.
Technische oplossing of gebiedsgerichte aanpak
De neiging om direct in te grijpen naar technische oplossingen is begrijpelijk. De druk is hoog, de middelen zijn vaak concreet en snel beschikbaar. Zonnepanelen, accupacks of een windmolen op eigen terrein lijken dan een logische stap. Zulke oplossingen pakken het probleem snel aan, maar vaak niet structureel. Sterker nog: ze kunnen op termijn juist voor andere knelpunten zorgen. Bijvoorbeeld de ruimte die ze in beslag nemen, kan botsen met andere (toekomstige) doelen in de omgeving. Zoals woningbouw, natuurontwikkeling of waterbeheer.
Daarom is het slim om verder te kijken dan techniek alleen. Niet omdat techniek onbelangrijk is, maar omdat een oplossing pas echt werkt als je ook kijkt naar de gevolgen ervan… Voor de omgeving, voor andere plannen én voor de langere termijn.
De keerzijde van alleen technische keuzes
Zonnepanelen leveren vaak meer stroom terug dan het net aan kan. Dan werkt het systeem juist tegen je; het leidt tot netcongestie. Dat is frustrerend voor ondernemers en een probleem voor netbeheerders, die daardoor minder ruimte hebben voor nieuwe aansluitingen. En dat remt de energietransitie als geheel.
Een accupack naast je bedrijf klinkt misschien logisch, maar is een individuele oplossing die weinig bijdraagt aan een gezamenlijke, duurzame toekomstvisie. En in een tijd waarin geschikte bouwlocaties schaars zijn, telt iedere vierkante meter. Ook een windturbine plaatsen lijkt aantrekkelijk, maar leidt tot nieuwe ruimtelijke beperkingen. Binnen vijftig meter van een windturbine mogen bijvoorbeeld geen kantoren of woningen worden gebouwd, met mogelijke gevolgen voor de woningbouwopgave in de omgeving.
Kortom, technische oplossingen die in eerste instantie slim lijken, kunnen de deur juist sluiten voor andere belangrijke doelen. Gelukkig zijn er alternatieven.
Gebiedsgericht ontwerpen: beter voor het hele plaatje
Er zijn steeds meer inspirerende voorbeelden van bouwprojecten die verder kijken dan het gebouw zelf. Zoals ARA in Almelo en Hydra in Utrecht. Beide projecten laten zien hoe bedrijventerreinen kunnen bijdragen aan een duurzamer én leefbaarder Nederland: door natuurinclusief te bouwen en in te spelen op lokale omstandigheden.
ARA - Almelo
Heembouw realiseerde in Almelo een toekomstbestendige werkomgeving op een voormalig weiland. Een weiland heeft, net zoals zoveel weilanden, een vrij lage biodiversiteit: veel gras en weinig variatie aan planten en dieren. Als ontwerpende bouwer met een focus op duurzaamheid, circulair en natuurinclusief bouwen, bracht Heembouw die biodiversiteit weer terug. In samenspraak met ecologen ontwierp het team een groen scherm rond deze logistieke bestemming. Dit vergroot de biodiversiteit en versterkt de natuurlijke omgeving. Een mooie combinatie van bedrijvigheid en natuur.
Hydra - Utrecht
Bij het project Hydra startte Heembouw met een grondige analyse van het lokale bodem- en watersysteem. De wijk kampte met wateroverlast. De oplossing? Een ondergronds waterbuffersysteem, dat niet alleen het gebouw, maar de hele buurt helpt bij het opvangen van regenwater zonder extra ruimte in te nemen. Daarmee werd niet alleen het gebouw toekomstbestendig, maar ook de leefomgeving groener en beter bestand tegen extreme weersomstandigheden.
Netcongestie: dit kunnen parkmanagers en ondernemers doen
Een gebiedsgerichte aanpak hoeft niet ingewikkeld te zijn. Tenminste, als parkmanagers en ondernemers zich realiseren dat technische oplossingen veel meer raken dan alleen de netcongestie-oplossing zelf en dat er veel meer oplossingen zijn dan alleen die vanuit een technische invalshoek. Met deze visie én een beetje samenwerking kunnen ze een groot verschil maken.
Hier zijn drie manieren om vandaag al te beginnen:
1. Gebruik energie die er al is
Kijk voorbij de eigen energievoorziening. Denk aan gedeelde bronnen: restwarmte, gezamenlijke batterijen, het collectief inzetten van zonne-energie. Dit draagt niet alleen bij aan een duurzamere bedrijfsvoering, maar ook aan een toekomstbestendige energievoorziening. In Culemborg benutten bewoners uit de wijk Westerkwartier samen de warmte uit een nabijgelegen rioolzuivering. Ook bedrijventerreinen kunnen op die manier energie slimmer én duurzamer gebruiken.
2. Vermijd pieken, benut dalen
Er zijn bedrijventerreinen waar ondernemers afspraken maken om piekgebruik te verminderen. Door processen slim op elkaar af te stemmen, ontstaat ruimte voor een lager energiecontract én minder belasting van het net.
3. Zoek verbinding met overheid en beleid
Plannen maken die aansluiten bij de visie van gemeente of provincie vergroot de kans op goedkeuring én op samenwerking. Door beleidsdoelen te omarmen, ontstaat een win-winsituatie. Maar… dat vraagt wel inzicht in wat de overheid wil. Ontwerpende partners, zoals Heembouw, kunnen hierbij adviseren en de lange termijn in beeld brengen.
Wat is de lagenbenadering
De lagenbenadering is een manier om gebiedsontwikkelingen in samenhang te bekijken. Het model onderscheidt drie lagen die elk een eigen tempo van verandering kennen:
- De ondergrond. Denk aan water, bodem en natuur. Deze laag verandert het langzaamst.
- De netwerken. Zoals wegen en energienetten. Deze blijven vaak decennia in gebruik.
- Het gebruik. Bedrijven, woningen en andere functies. Dit verandert het snelst.
Netcongestie speelt zich af in de tweede laag, maar raakt direct aan de andere twee. Door deze lagen slim op elkaar af te stemmen, ontstaat er ruimte voor duurzame keuzes die niet alleen nú werken, maar ook in de toekomst. Zo helpt de lagenbenadering om knelpunten én kansen in een gebied vroegtijdig in beeld te brengen. En om keuzes te maken die écht toekomstbestendig zijn.
Toekomstbestendig bouwen begint met het grotere plaatje
Ondernemers en parkmanagers kunnen al veel zelf doen om netcongestie slimmer aan te pakken: door energie te delen, piekbelasting te verminderen of het gesprek aan te gaan met de gemeente. Maar als het gaat om structurele, toekomstgerichte oplossingen, wordt het speelveld al snel complexer. Denk aan ruimtelijke impact, beleidsdoelen en het samenspel met andere grote opgaven zoals woningbouw of natuurontwikkeling.
Juist dan is het waardevol om samen te werken met een partner die verder kijkt dan het nu. Heembouw is zo’n partner. Zij helpen niet alleen met het ontwerpen en bouwen van duurzame bedrijfsgebouwen, maar brengen ook het grotere plaatje in beeld. Door gebruik te maken van de lagenbenadering kijken ze integraal naar een gebied: niet alleen naar het energievraagstuk, maar ook naar de omgeving, de ondergrond en toekomstige ontwikkelingen.
Het resultaat? Een bedrijventerrein dat niet alleen energiezuinig is, maar ook toekomstbestendig, in balans met de omgeving en klaar voor groei.
Netcongestie als motor voor verandering!
Netcongestie lijkt misschien vooral een beperking, maar het is juist een kans om bedrijventerreinen toekomstbestendig te maken. Een startschot voor vernieuwing, samenwerking en groei. Door over de grenzen van het eigen perceel heen te kijken, ontstaan er nieuwe mogelijkheden. Mogelijkheden om samen te werken met andere ondernemers, met overheden én met partners die het grotere geheel overzien.
Wie de handen ineenslaat, energie slim verdeelt en investeert in langetermijnoplossingen, legt de basis voor bedrijventerreinen die niet alleen duurzaam zijn, maar ook veerkrachtig, aantrekkelijk en klaar voor de toekomst.
Wil je weten wat er mogelijk is op jouw terrein?
Met een integrale aanpak en oog voor de lange termijn helpt Heembouw om kansen te benutten en duurzame keuzes te maken. Ontdek wat dat voor jou betekent.