Distributiecentrum laten bouwen? Kies een aannemer die ontwerpt én bouwt

Het is bijna 14 jaar geleden dat ik in dienst trad bij Heembouw. Best bijzonder was dat toen, om als architect bij een aannemer te gaan werken. En nog steeds is het bijzonder dat wij zowel bouwbedrijf zijn als architectenbureau. Heembouw noemt zichzelf niet voor niets ontwerpende bouwer. Onze disciplines samen maken dat onze aanpak, ook bij het ontwerpen en bouwen van distributiecentra, zo onderscheidend is.

Verdozing van het landschap

De laatste jaren kwamen distributiecentra steeds meer in de aandacht te staan. Niet gek, deze gebouwen werden letterlijk zichtbaarder in de openbare ruimte. Door de jaren heen werden ze alsmaar groter en zo’n groot gebouw heeft enorme impact op de omgeving. Vaak ging en gaat het in de media over de verdozing van het landschap.

Een doos ontstaat als de efficiëntie van een gebouw het enige uitgangspunt is bij het ontwerp en dat mag wat ons betreft nooit het geval zijn. Natuurlijk moet een distributiecentrum functioneel zijn, een gebouw waarin het bedrijf haar proces goed in kan richten. Maar een gebouw moet ook altijd de verbinding aangaan met de omgeving en inspirerend zijn richting de mensen die in het gebouw werken. Ook steeds meer opdrachtgevers en huurders realiseren zich dat. Zij weten alleen vaak niet wat er allemaal mogelijk is.

Meer dan alleen een functioneel gebouw

Een mooi voorbeeld is het nieuwe 51.000 m2 tellende DC van huurder LKQ Fource, dat we bouwen in Berkel en Rodenrijs. LKQ Fource ziet op termijn tekorten ontstaan op de arbeidsmarkt en wilde niet alleen een functioneel gebouw, maar ook een plek waar mensen graag willen komen werken. Met de bedrijfsprocessen van LKQ Fource en deze wensen in ons achterhoofd legden we de opdrachtgever drie concepten voor met een oplopend ambitieniveau.

Wat we daarmee deden was aan de opdrachtgever laten zien wat er mogelijk is. Dat er veel méér kan dan zij vaak denken. Hóe het gebouw een inspirerend ontwerp kan krijgen en hóe het in verbinding kan staan met de omgeving. Natuurlijk helpt het dat wij zoveel ervaring hebben met het ontwerpen van DC’s. We hebben feeling met de logistiek, weten wat er in die business speelt. Bovendien krijgen we snel gevoel voor de uitstraling, doordat we al heel vroeg in het proces schakelen met onze collega’s van planontwikkeling.

Warehouse met glaswand

LKQ Fource koos voor het meest vergaande ontwerp. Een ontwerp met de hoofdentree op de eerste verdieping die je bereikt via een loopbrug. Bij die hoofdentree plaatsten we ook andere functies zoals het kantoor, de kantine en de kleedruimtes. Iedereen komt daar samen, de bezoekers, de kantoormedewerkers en de warehouse-medewerkers. In andere DC’s worden die stromen vaak van elkaar gescheiden. We plaatsten tussen het kantoor en het warehouse ook een grote glaswand. Het primaire proces is logistiek en daar is het bedrijf trots op. Dat mag gezien worden.

Wijziging bestemmingsplan

We moesten wel in gesprek met de gemeente over het bestemmingsplan om dit ontwerp mogelijk te maken. Ook de randvoorwaarden uit het stedenbouwkundige masterplan waren niet toereikend voor dit type gebouw. Dat is niet uniek. We komen vaker oude stedenbouwkundige plannen tegen die niet meer aansluiten bij de gewenste gebouwen van deze tijd.
Vanwege de daglichttoetreding wilden we het kantoor bijvoorbeeld op het Noorden hebben. Dat kwam goed uit met de oriëntatie van de loading docks op de ontsluitingswegen. Maar we moesten wel bij de gemeente beargumenteren waarom het gebouw zó op de kavel moest staan. Eén van de issues was de vraag waar bewoners van de omliggende woningen op uit kijken. We hebben de loading docks zoveel mogelijk uit het zicht gehouden. Verder passen we met bomen, beukenhagen en grastegels op de parkeerplaats het gebouw zoveel mogelijk in de omgeving in.

Totaalconcept

Dat zegt ook wat over onze aanpak, namelijk dat we totaalconcepten maken. We ontwerpen niet alleen de buitenkant van het gebouw, we doen ook het interieurontwerp en richten het buitenterrein in. Dat vinden we belangrijk, want er is nog een enorme potentie voor verbetering van dit type gebouwen. 

BREEAM Excellent certificaat

Ik had er laatst een spontane brainstorm over met een van onze opdrachtgevers. Je kunt op het dak een tweede maaiveld maken met nieuwe functies, zoals een speelplaats of een voetbalveld. Of stapelen: bovenop de logistieke laag woningen of kantoren bouwen. Of de flexibele ruimte die een DC is transformeren tot bijvoorbeeld een leisure center, ijsbaan of sportcentrum.

Dat is ook een interessante businesscase voor beleggers en ontwikkelaars. Ik heb het gebouw van LKQ Fource ook zo ontworpen dat je het kunt opdelen in 4 tot 8 kleinere eenheden met eigen docks en parkeerplaatsen. Als de wereld verandert, kun je dus mee veranderen. Dat is ook duurzaam, naast het feit dat het gebouw voldoet aan de eisen voor het BREEAM Excellent certificaat.

Landschappelijke inpassing

Kortom: het is belangrijk dat we niet alleen aantrekkelijke gebouwen ontwerpen, maar ook veel aandacht geven aan de landschappelijke inpassing en het interieur. Een plek creëren die verankerd en verweven is in de omgeving en waar mensen graag willen zijn. Die verantwoordelijkheid hebben we als architecten en bouwers en daar moeten we – als dat nog nodig is - ook opdrachtgevers en gemeentes van overtuigen. Er kan veel meer dan we nu denken! Door onze integrale aanpak en de korte lijnen tussen uitvoering en architect, bouwen wij geen saaie dozen maar creëren wij plekken waar mensen willen zijn.