Alle corporatiewoningen naar minimaal label C in 2021: symboolpolitiek of niet?
Het is een beetje alsof hij halverwege de wedstrijd de spelregels verandert. Demissionair minister Blok is voornemens om woningcorporaties te verplichten om alle 2,4 miljoen corporatiewoningen voor 2021 naar minimaal label C te brengen. Dit terwijl de woningcorporaties conform het Energieconvenant uit 2012 koersen op het bereiken van een gemiddeld label B van hun woningbezit. Is dit een goede, tactische ingreep of symboolpolitiek?
Als het aan Blok ligt, moeten alle woningen in 2021 minimaal een label C hebben. Tegelijkertijd wil hij de woningcorporaties houden aan de gemaakte afspraken in het Energieconvenant (2012). Minister Blok komt met deze extra maatregel omdat uit de Nationale Energie Verkenning 2016 (NEV) blijkt dat woningcorporaties de afgesproken doelstelling van gemiddeld label B in 2021 waarschijnlijk pas in 2023 bereiken. De steen die minister Blok hiermee in de corporatievijver gooit, brengt veel rimpelingen teweeg. Als de maatregel erdoor komt, moeten woningcorporaties hun beleid en investeringsplannen drastisch aanpassen. Het koersen op een gemiddeld label B en/of alle woningen naar minimaal label C brengen, zijn immers twee totaal verschillende wegen die naar verduurzaming leiden. Is zo’n verplichting wel zo nodig, verstandig en efficiënt?
De consequenties voor woningcorporaties
Uit de gesprekken met woningcorporaties en mijn eigen ervaring weet ik dat woningcorporaties zich conformeren aan de verduurzamingsopdracht. De wil én de beleids- en investeringsplannen zijn er. Het opstellen van dergelijke plannen heeft veel tijd, visie en afstemming met bewoners (behoeften) en gemeentes (woonvisie) gekost. Laat staan de tijd en capaciteit die gemoeid zijn met het voorbereiden en uitvoeren van deze projecten en het daarbij betrekken en enthousiasmeren van bewoners. Wanneer demissionair minister Blok nu de spelregels verandert, dwingt hij woningcorporaties hun beleidsvisie te herzien, met alle extra benodigde tijd (vertraging), geld, inspanningen van dien. Laten we corporaties helpen om de ingeslagen weg goed af te leggen in plaats van de weg onverwacht open te breken.
Corporaties maken nu verantwoorde keuzes
Het merendeel van de woningcorporaties kiest er in hun huidige plannen namelijk voor om zoveel mogelijk woningen (projectmatig) naar een label A of hoger te brengen. Ze doen toekomstgerichte investeringen in woningen die nog minimaal 25 jaar mee kunnen, zoals bijvoorbeeld corporatie Samenwerking bij de renovatie van 223 woningen in Holy-Zuid. Met deze A woningen compenseren ze woningen met slechtere labels. De investeringen die nodig zijn om de ‘energetisch mindere’ woningen te vervangen of drastisch te renoveren worden op deze manier gespreid over een langere periode. Vanuit het oogpunt van zowel financiën als duurzaamheid zijn dat verantwoorde keuzes te noemen.
Bijdrage aan CO2-reducering of labelfetish?
Als de regering corporaties verplicht om alle woningen voor 2021 naar label C te brengen, in combinatie met een verplicht gemiddeld label B, moeten er allerlei suboptimale en dus relatief dure ingrepen gedaan worden in ‘energetisch mindere’ woningen. Hierdoor blijft er onvoldoende investeringscapaciteit over voor renovaties en innovaties die woningen naar een A+ label kunnen brengen. Per saldo levert dat op de korte termijn misschien versnelling op, maar op de lange termijn is het milieu het kind van de rekening. Immers, in dat geval volstaat een label C of B, ook voor de woningen die nog minimaal 25 jaar mee kunnen. Het achterliggende doel, de reducering van de CO2-uitsloot, wordt zo min of meer uit het oog verloren. Ik ken woningcorporaties die al spreken over een labelfetish; het denken in labelstappen voert de boventoon boven het verminderen van de CO2-uitstoot.
Mijn oproep
Als de regering het noodzakelijk vindt om corporaties te verplichten hun ambitieniveau op te schroeven, is het in mijn optiek effectiever om de duurzaamheidshorizon te verlengen en de mijlpalen op de weg ernaar toe glashelder te benoemen: een gemiddeld label B in 2020, gevolgd door een gemiddeld label A in 2030 en een gemiddeld label A+ in 2035. Oftewel de vermindering van CO2 weer leidend te maken.
"Samen verantwoord op weg naar een gemiddeld label A+, wij geloven erin."
Patricia Ligthart
Als gespreks- en bouwpartner van een groot aantal woningcorporaties ben ik ervan overtuigd dat zo’n stapsgewijze, strategische verduurzamingsaanpak door woningcorporaties en hun ketenpartners omarmd wordt. En, nog belangrijker, in ketensamenwerking ook realistisch en haalbaar zal blijken. Wij zijn in ieder geval bereid om hierin ons aandeel te nemen en bieden woningcorporaties aan om met onze kennis, ervaring en bewezen analysemiddelen proactief mee te investeren in de ontwikkeling van een duurzame en toekomstbestendige woningvoorraad. Samen verantwoord op weg naar een gemiddeld label A+, wij geloven erin.